Hướng mở tiêu thụ sản phẩm và nâng cao hiệu quả kinh tế của hạt dẻ Đức Vân

Ngày 20 – 26/9/2019 vừa qua, hạt dẻ Đức Vân cùng những sản phẩm nông sản đặc sản tỉnh Bắc Kạn đã được giới thiệu, bày bán tại siêu thị Big C Thăng Long, thành phố Hà Nội. Ngay ngày đầu tiên, sản phẩm đã được tiêu thụ mạnh với giá bán lẻ 170 000đ/kg đã rang chín. Điều đó mở ra hướng tiêu thụ sản phẩm và nâng cao hiệu quả kinh tế của hạt dẻ Đức Vân cả về độ rộng và giá trị sản phẩm.

 Từ cây trồng lợi thế

 Những năm gần đây, nhiều hộ dân xã Đức Vân (Ngân Sơn) chú trọng trồng cây dẻ với hai giống: dẻ Trùng Khánh (Cao Bằng) hạt nhỏ, dẹt và cho thu hoạch kéo dài, dẻ ván Lạng Sơn hạt to, tròn cho thu hoạch sớm. Cả 2 giống đều thơm ngon, giá trung bình từ 50 000 – 80 000 đồng/kg, tư thương vào tận nhà mua, đem lại thu nhập đáng kể cho bà con. Thời gian hạt dẻ chín kéo dài từ giữa tháng 9 đến tháng 11 dương lịch. Người dân nơi đây đang gọi cây dẻ là “cây tiền triệu”.

Mô hình trồng dẻ của gia đình bà Lý Thị Tiệu ở thôn Bản Chang
cho hiệu quả kinh tế khá. Ảnh: Nguòn Báo Bắc Kạn

Gia đình ông Đinh Xuân Dỉm- Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Đức Vân đã đưa về trồng thử nghiệm vài chục cây, sau vài năm, đến nay dẻ đã cho thu hoạch. Riêng năm nay thu nhập từ bán dẻ đã mang về cho gia đình ông Dỉm khoảng 35 triệu đồng. Ông Dỉm cho biết: Cây dẻ trồng ở Nặm Làng rất phù hợp, quả to, bóng, đẹp, đều. Đây là giống dẻ được đem từ Lạng Sơn về trồng. Hiện nay, ngoài gia đình ông đã trồng thêm 1.000 cây dẻ, trong thôn có hai nhóm với 10 hộ được Dự án CSSP hỗ trợ trồng 2.000 cây dẻ trên đất đồi, bãi, đất ruộng hạn. Nhìn chung cây phát triển tốt, hứa hẹn đem lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con

Anh Nông Phước Xuân một trong những hộ trồng đẻ đầu tiên của huyện Ngân Sơn chia sẻ: Thời gian đi bộ đội đóng quân tại Cao Bằng, anh thấy cây dẻ cho thu hoạch vài chục năm, sản lượng năm sau luôn cao hơn năm trước, quả dẻ khi chín tự rụng xuống đất, không phải trèo hái. Anh Xuân nảy ra ý tưởng mang giống cây này về trồng tại Ngân Sơn

Năm 2001 anh Xuân mua hạt dẻ Trùng Khánh mang về nhà trồng. Do khí hậu khá tương đồng nên cây phát triển tốt. Hơn 50 cây dẻ của gia đình anh được trồng từ năm 2001, đến năm 2007 bắt đầu cho thu quả, mỗi cây cho thu 15 đến 25kg hạt dẻ/vụ. Vụ dẻ năm 2018 gia đình anh ước tính thu bình quân mỗi cây trên 1 triệu đồng. Nhà anh ngay ven QL3 nên việc tiêu thụ dẻ khá thuận lợi. Năm 2018 gia đình anh đã trồng thêm 400 cây dẻ.

 Gia đình chị Bàn Thị Ngân ở thôn Nặm Làng, xã Đức Vân biết đến cây dẻ qua xem trên ti vi. Năm 2005, một lần đi du lịch Lạng Sơn cùng Hội Phụ nữ, chị Ngân đã mua gần 100 cây dẻ giống mang về trồng. Do bị trâu phá nên đến nay chỉ có khoảng 50 cây còn sống. Tuy vậy số cây này cũng đã đem lại cho gia đình chị nguồn thu nhập gần 50 triệu đồng/vụ. Nhận thấy giá trị trồng dẻ cao hơn so với các loại cây trồng khác, đầu 2018 gia đình chị Ngân và bà con trong thôn đã trồng thêm 1.400 cây dẻ, trong đó riêng nhà chị trồng 800 cây.

Hiện nay, trên địa bàn xã Đức Vân có hộ  anh Nông Văn Cường ở thôn Quan Làng làm vườn ươm lâu năm, chuyên nhân giống dẻ ván bằng mắt ghép. Anh Cường cho biết cây giống lấy mắt ghép được lấy từ cây dẻ tại vườn nhà chị Ngân. Để đảm bảo cây giống chất lượng, năm 2013 gia đình anh ghép cây giống và trồng khoảng 5ha dẻ. Đến nay cây đã bắt đầu được thu hoạch, đem lại thu nhập đáng kể, hạt dẻ chất lượng tốt nên được người tiêu dùng ưa thích.

Qua trồng thử nghiệm tại vườn nhà, anh Cường khẳng định cây dẻ ghép cho chất lượng rất tốt, thời gian trồng và cho quả khoảng 3 năm. Năm 2017 anh Cường đã mạnh dạn chuyển ruộng lúa 1 vụ sang ươm cây dẻ ghép. Hơn 1 vạn cây dẻ được ghép, đầu năm 2018 những lô cây giống đầu tiên được xuất bán cho người dân địa phương, mỗi cây dẻ giống có giá 50.000 đồng. Anh ước tính sau 5 năm cây dẻ khép tán, vườn dẻ 5-6 tuổi sẽ cho thu trên 10kg quả/cây, với 2.000 cây thì gia đình có thể thu khoản tiền lớn mỗi năm.

Đến mở rộng tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm

Hiện nay hạt dẻ Đức Vân chủ yếu được các tiểu thương đến thu mua ngay tại vườn, mặt sàn về giá cũng lên xuống thất thường theo thời điểm đầu vụ và cuối vụ giá cao hơn, giữa vụ thu hoạch rộ hơn giá giảm xuống. Vụ năm 2018, hạt dẻ được mùa, năng xuất cao nên giá giao động từ 40 – 70k/kg. Vụ hạt dẻ năm nay mất mùa nên giá cao hơn từ 50 – 80 000/kg, đến cuối vụ có thể lên đến 100 000/kg.

Vừa qua, hạt dẻ Đức Vân cùng những sản phẩm nông sản đặc sản tỉnh Bắc Kanj đã được bày bán tại siêu thị Big C. Ngay ngày đầu tiên, sản phẩm đã được tiêu thụ mạnh với giá bán lẻ 170 000đ/kg hạt dẻ đã rang. Điều đó mở ra hướng tiêu thụ sản phẩm và nâng cao hiệu quả kinh tế của hạt dẻ Đức Vân cả về độ rộng và giá trị sản phẩm.

Để hạt dẻ Đức Vân trở thành một thương hiệu, mở rộng tiêu thụ, giá thành ổn định, hiệu quả kinh tế cao chúng ta cần một kế hoạch và quy hoạch bài bản hơn, chủ động hơn. Ông Phạm Kim Hiểu – Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Ngân Sơn cho biết: Phòng sẽ phối hợp cùng chương trình OCOP đăng kí chỉ dẫn địa lý và thương hiệu sản phẩm hạt dẻ Đức Vân, kết hợp với tỉnh tổ chức nhiều hơn nữa các hoạt động giới thiệu và bán sản phẩm./.

TUỆ MINH