Ủ PHÂN HỮU CƠ TẠI MÔ HÌNH XỬ LÝ CHẤT THẢI CHĂN NUÔI, PHẾ PHỤ PHẨM NÔNG NGHIỆP CỦA 08 XÃ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn các loại rác thải hữu cơ và chất thải trong quá trình chăn nuôi tại một số gia đình chưa được xử lý đúng cách trước khi thải ra môi trường nên gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến mỹ quan nơi sinh sống. Không những vậy, việc thu gom các loại phụ phẩm nông nghiệp (rơm, rạ, thân cây ngô…), để xử lý trở thành phân hữu cơ vi sinh bằng chế phẩm sinh học vẫn chưa được thực hiện, chủ yếu xử lý bằng cách đốt ngay tại đồng ruộng, ảnh hưởng môi trường và sinh hoạt của người dân. Trước thực trạng trên, Chi cục Trồng trọt, Bảo vệ thực vật đã triển khai 08 mô hình xử lý chất thải chăn nuôi, phế phụ phẩm nông nghiệp với sự tham gia của 1.200 hộ chăn nuôi, trồngtrọt của các xã Đồng Lạc, huyện Chợ Đồn; Sơn Thành, huyện Na Rì; Yến Dương, huyện Ba Bể; Quảng Chu, Cao Kỳ, huyện Chợ Mới; Hiệp Lực, huyện Ngân Sơn; Đôn Phong, Nguyên Phúc, huyện Bạch Thông.

Các loại phân trâu, bò, lợn, gà… vẫn được người dân tận dụng để bón cho cây trồng mặc dù rất tốt cho cây trồng nhưng nếu chưa đực ủ hoai mục sẽ chứa nhiều loại nấm bệnh gây hại, kèm thêm mầm cỏ dại. Vì vậy áp dụng phương pháp ủ phân hữu cơ, có sử dụng kèm chế phẩm vi sinh sẽ giúp giai đoạn phân hủy diễn ra nhanh hơn, diệt sạch mầm bệnh, cỏ dại, tạo hệ vi sinh vật có ích cho cây trồng, giúp cây trồng dễ hấp thu hơn.

Cách thức ủ phân hữu cơ rất đơn giản. Điểm ủ phân có thể là nhà kho, chuồng trại, cánh đồng, ngoài vườn. Trước tiên chuẩn bị nguyên liệu gồm: Phân trâu, bò, lợn gà, rơm rạ, phân xanh, cỏ…

Các bước thực hiện thứ nhất dùng các loại bã thực vật như cây phân xanh, cỏ, rơm rạ, … sau đó cho một lớp phân chuồng rồi trộn đều, tưới nước có hòa chế phẩm vi sinh (Sumitri, trichoderma,…) theo từng lớp và nén chặt cho đến khi đống ủ đạt theo kích thước nhất định (chiều cao từ 1 – 1,2 mét, chiều rộng từ 1,5 – 2 mét, và chiều dài tùy thuộc vào lượng nguyên liệu ủ).

Với khoảng 1 tấn phân chuồng, phụ phẩm nông nghiệp, kết hợp khoảng 0,5 kg chế phẩm vi sinh là phù hợp. Dùng bạt phủ kín để che mưa, nắng. Khi nhiệt độ trong phân tăng cao sẽ ức chế sự nảy mầm của hạt cỏ cũng như diệt các loại mầm bệnh trong phân chuồng có thể gây bệnh cho cây trồng. Vào mùa đông, sau khi ủ 1,5-2 tháng, phân có thể sử dụng được; còn mùa hè, thời tiết nắng nóng, quá trình phân hủy diễn ra nhanh hơn nên chỉ cần 30-40 ngày là có thể sử dụng phân để bón cho cây trồng.

Lưu ý trong quá trình ủ phân Tùy vào tình trạng đống ủ, trung bình từ 2 đến 3 tuần cần đảo đống đủ 1 lần, chú ý nên đảo đều để lớp ủ bên ngoài vào trong và ngược lại và nên tưới ẩm trước khi ủ, tạo điều kiện cho các vi sinh vật có lợi phát triển.

Là một trong những hộ tham gia mô hình ủ phân Bà Hoàng Thi Giới thôn Nà Lạn xã Hiệp Lực, huyện Ngân Sơn cho biết: Trước đây cũng ủ phân từ rơm, rạ nhưng không thành công, nhờ tham gia mô hình được hướng dẫn kỹ thuật, cầm tay chỉ việc, do đó nắm chắc được kỹ thuật ủ phân và lợi ích việc ủ phân giảm ô nhiễm môi trường.

Bà Phạm Thị Sâm thôn Thôm Phả, xã Đồng Lạc, huyện Chợ Đồn cho biết: Phương pháp ủ phân trên đồng ruộng rất hữu ích cho bà con, tiết kiệm chi phí, công sức của người dân, hiệu quả mang lại tốt cho cây lúa như hạn chế sâu bệnh, cây cỏ dại không phát triển.

Nhờ tận dụng nguồn phế phẩm nông nghiệp, phương pháp ủ phân hữu cơ từ các loại chế phẩm vi sinh vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa giúp phân bón có giá trị dinh dưỡng cao hơn mà giá thành giảm 30% so với các loại phân vô cơ trên thị trường. Khi dùng loại phân này, rau màu không chỉ cho năng suất cao, lá xanh mướt mà còn phòng, tránh được các bệnh trên cây trồng… Bà con nên sử dụng loại phân này bón ruộng trước khi làm đất là tốt nhất để đạt hiệu quả lâu dài, giúp cải tạo và giữ gìn chất đất trong sản xuất nông nghiệp.

Nông Thanh Hiếu